TARIMSAL AMAÇLI KOOPERATİFLERDE MEYVE VE SEBZE TASNİF  VE AMBALAJLAMA PROJESİ UYGULAMASI

Meyve ve sebze tabiat şartlarına bağlı olarak çok değişik boy ve kalite de olurlar.
Oysa  piyasada genellikle  belirli ve tarifi  yapılmış ürünlerin talebi ve fiyatı olmaktadır.
Bu dersimizde ürün pazarlayabilmek için pazarlama fonksiyonlarını yerine getirecek tesisleri ele alacağız.

MEYVE VE SEBZE TASNİFLEME NEDİR?

Meyve ve sebzelerin kalite ve büyüklükleri değişik olur. İşte tasnif bir başka deyişle standardize etme işi ürünleri kalite, büyüklük, renk, olgunluk gibi özellikler bakımından benzer kılma işidir.
Kaliteli standart ürünlerin pazarlama şansı her zaman daha yüksektir.

Şekil 1. Standartlara uygun tasnifi ve ambalajı yapılmış ürünler.

Ülkemizin ihracat gelirleri içerisinde tarım ürünleri önemli bir yer tutar. Özellikle meyve ve sebzelerimiz çok çeşitli olduğundan ihraç şansıda yüksektir. Bu imkanlara karşın ihracatımız gerekli gelişmeyi gösterememiştir.
İhracatımızı geliştirmek amacıyla standartlara uygun ve kaliteli mal üretmemiz gerekir.

MEYVE  SEBZE TASNİF-AMBALAJLAMA

Meyve ve sebze hasat edildikten sonra da canlılıklarını devam ettirirler, solunum yaparlar. Solunum sırasında meyvede bulunan şeker parçalanır. Normal olarak meyvelerin solunum yapmasına izin verilirse bu nedenle uzun süre dayanamazlar.
Meyvenin olgunluğunun ilerlemesiyle tad, aroma,  kalite ve görünüşü aksi yönde etkilenir.
Öyleyse  meyve  sebzelerimizi  bozulmadan  saklayabilme yollarından bir diğeri de ürünlerin solunum hızlarını düşürmektir.
Bu başlıca şu yollarla sağlanır.
- Mumlama
- Difenil emdirilmiş kağıtlarda ambalajlama

Şekil 2. Modern meyve-sebze tasnif-ambalaj tesisinden görüntü.

1 )  MUMLAMA

Mumun ince bir film halinde meyveye uygulanmasıyla meyvedeki su kaybının önüne geçilebilir.
Mumlama su  kaybını ve buharlaşmayı  % 30 önlediği gibi meyvenin solunum hızını da düşürür.
Aynı zamanda kabuğa cazip bir parlaklık ve renk, güzel bir görünüş kazandırır.

2) TEK TEK KAĞITLARA SARMA

Taze meyvelerin pazarlama ömrünü kısaltan diğer bir etkende mantarlardır. Havada uçuşan mantar sporları meyveler üzerindeki taze yara, bere ve çiziklere konarak hastalığı.başlatırlar.
Meyvelerin  mantar  sporlarıyla  kirlenmesi  tek  tek  kağıda sarılmaları yoluyla en aza indirilebilir.
Meyve ve sebzeler pazara hazırlanırken mumlamadan sonra difenil emdirilmiş kağıtlara sarılarak ambalajlama yoluyla depolama ve nakliye sırasında çürüme organizmalarının gelişmesi kontrol altına alınır.

TASNİF- AMBALAJLAMA TESİSİNDE YAPILAN İŞLEMLER
 
Kooperatifin uygulayacağı projede iş sırası şöyledir.
1- Sandık boşaltma
2- Ön ayırma ve ayıklama; Döner rulolu elevatör üzerinde ilerlerken çürük, yaralı, standartlara uymayan meyveler elle ayıklanır.
3- Köpükle yıkama; Meyveler bu bölümde içinde özel deterjan bulunan suyla yıkanarak dezenfekte edilirler. Mantar sporlarını yok etmek için fungusitler kullanılır.

Şekil 3. Havuç yıkama, tasnif ve ambalajlama tesisi.

4-  Fırçalama-Yıkama;  Meyve  üzerindeki  toz,  yaprak  ile yıkamadan kalan köpük ve fungusitleri gidermesi için döner fırçalar üzerinde fıskiye tertibatıyla yıkama yapılır.
5-  Mumlama: Meyveler yıkandıktan ve üzerlerindeki fazla su alındıktan sonra mumlama işlemi başlar.
Mumun içine eklenen kimyasal maddeler ve çürümeler kontrol altına alınır.
6- Kurutma:  Mum tabakasının kurutma tünelinde kuruması sağlanır.
7- İkinci kalite sınıflama masası.
8- Boylama: Meyveler standartlara uygun şekilde çaplarına göre ayrılırlar.
9- Ambalaj ve Sandıklama: Meyveler kağıtlara sarılarak yada sarılmadan sandıklara, karton kutulara yerleştirilir.
Doldurulan sandıklar taşıyıcılara kapak çakma, yada bantlama bölümüne gelir. Markalanır.
10- Sarartma: Mevsim başında hasat edilmiş ve kendilerine özgün rengi olmamış narenciyeler sarartma odasında sarartılır.

MEYVE VE SEBZE TASNİF-AMBALAJLAMA PROJESİNİN ÖNEMİ

Bu projenin meyve ve sebze üreticilerine sağladıkları faydalar şunlardır.
Kooperatiflerce ürünlerin temin edilmesi, toplanması, sınıflandırılması,  standartlaştırılması,  ambalajlanması,  pazara götürülmesi, depolanması, muhafazası, ürünlerin işlenmesi,  kalite, kontrolü,  fiyat tespiti, satışı gibi hizmetlerdir.

Şekil 4. Narenciye tasnif ve ambalajlama işletmesi.